ÇELİK HALAT BAKIMI

ÇELİK HALAT DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Uygun Çalışma Sıcaklığı

1 a) Karbon çeliği tellerden yapılmış çelik tel halatlar için:

Tel halatın çalışma sırasında ulaşabileceği azami sıcaklık dikkate alınmalıdır. Çalışma sıcaklığın düşük tahmin edilmesi tehlikeli durumlara yol açabilir.

Lif özlü veya lif merkezli demetli halatlar en fazla 100°C’ de kullanılabilir.

Çelik özlü ve spiral halatlar (mesela spiral demetli ve kenetli halat) 200°C ye kadar kullanılabilir, ancak kısmi olarak miktarı yüksek sıcaklığa maruz kalma süresi ve tel çapına bağlı olarak yüz taşıma sınırlarının yeniden değerlendirilmesi gerekir. 100°C ve 200°C arasındaki sıcaklıklarda çalışma için mukavemet kaybı %10 olarak kabul edilebilir.

200°C nin üzeri için özel yağlama yağı gerekebilir ve mukavemet kaybını yukarıda belirledikten daha fazla alacak şekilde dikkate almak gerekir. Halat veya makine imalatçısı ile temas edilmelidir. Çalışma sıcaklığı -40°C ye kadar çalışmada, çelik tel halatların mukavemeti olumsuz etkilenmeyecektir ve çalışma yük sınırlarından hiçbir azalma olmaması gerekir: ancak düşük sıcaklıkta halat yağının etkinliğine bağlı olarak, halat performansı azalabilir. Halata bir sonlandırma takıldı ise, Madde A.1.1.2’ye de bakınız.

1 b) Halatın sonlandırma tipine göre sıcaklık değerleri:

Halat için yukarıda belirtilen sınırlara ek olarak, halat imalatçısı ve makine ekipman veya tesis imalatçısı tarafından aksi belirtilmedikçe, aşağıda belirtilen çalışma sıcaklıklarını aşmamalıdır. Alüminyum başlıklı geri dönüş gözlü : 150°C Çelik başlıklı, başlık sıkmalı gözlü : 200°C Kurşun bazlı alaşımlı sokete geçmiş : 80°C Çinko veya çinko bazlı alaşımlı soket : 120°C Reçine ile doldurulmuş soketlerde, soket sistemi tasarımcısının talimatlarına göre yapılır. 2- Halatın doğru açılması ve servise alınması

2 a) Genel

Halatın yerine takılması için, çelik tel halata kullanıcısı tarafından yayınlanan detaylı plana uygun prosedür takip edilmelidir.

2 b) Halat kangal halinde tedarik edildiğinde:

Halat kangalı yere yerleştirilmeli ve toz parçalarını, kum, nem ve zararlı malzemelerle temas etmemesinden emin olacak şekilde düz olarak yuvarlanmalıdır.

2 c) Halat makaraya sarılı olarak tedarik edildiğinde:

Yeterle mukavemeti olan bir mil makaranın deliğinden geçilerek ve makara dönmesine müsaade eden ve yerine takılırken fazla dönmesini engelleyen bir frenleme sistemi olan uygun bir sehpaya yerleştirilmeli.

ÖNEMLİ

Bir tel halat ucunun bir tutucu yardımı ile birbirine bağlanması, yeni halatı, eski halat yardımı ile yerine takmak için kullanılabilecek bir metottur. Tutucunun açık ucu halata emniyetli bir şekilde bir yardımcı elemanla veya alternatif olarak uygun kenetleme ile bağlanmalıdır. İki uç, burulmanın eski halattan yeni halata transferini önlemek için, yeterli mukavemete ve belli bir boyda lif halatla bağlanmalıdır. Alternatif olarak, pilot/taşıyıcı hat olarak, tel halat kullanıldığında, dönmeye mukavemetli tipte veya yeni halatla aynı demet tipinde ve istikametinde olmalıdır. Halat yerine takılırken fırdöndü kullanılmamalıdır.

2 d) Halatın kesilmesi:

Halatı kesmek gerektiğinde, kesme işaretinin her iki tarafına emniyet tutamağı uygulanmalıdır. Demetli halatlarda emniyet tutamağının uzunluğu en az halat çapının iki katı kadar olmalıdır. Ön şekillendirilmeli halatlarda kemsi işaretinin iki tarafına birer adet tutamak genellikle yeterlidir (EN 12385-2). Ön şekillendirilme olmayan halatlar, dönme dirençli halatlar ve dirençli halatlar ve paralel kapalı halatlar için kesme yerinin her iki tarafında en az iki adet tutamak tavsiye edilir. Halatın kesimi için, tercihan yüksek hızlı spiral taş kullanılır. Uygun olarak mekanik veya hidrolik kesme ekipmanları da kullanılabilir, halat ucu kaynak yapılacak veya lehimlenecek ise bu kesme tavsiye edilmez. Kesme esnasında, halattan veya teşkil eden parçalarından çıkan dumandan emin olmalıdır.

Not 1- Bazı özel halatlar, üretim işlemi şartlarındakinden daha yüksek sıcaklıkta ısıtıldığında, özelliğini kaybeden ve toksit duman çıkarabilen sentetik madde ihtiva ederler.,

Not 2- Karbon çeliği tellerden imal edilmiş ve sevkiyata hazır halatlar sağlık için tehlikeli olarak kabul edilmezler. Takip eden işlemlerde (mesela; kesme, kaynak yapma, taşlama, temizleme) maruz kalan kişileri etkileyebilen maddeler içeren, toz ve duman üretilebilirler. Kesmeden sonra, halat ucunu doğru olarak emniyete almadaki hata, halatta gevşekliğe veya bozulmaya yol açar. Eritme veya inceltmeden oluşan alternatif kesme metodu, tellerin ve demetlerin ayrılmasını önlemek için tasarımlanan bir işlemdir.

2 e) Yeni Halatla “çalışmaya başlama“:

Uygun olduğunda, yeni halatla “çalışmaya başlama“ ekipmanları yavaşça, tercihen düşük yükte birkaç çevrim çalıştırılmalıdır. Bu durum halatın kendini kademeli olarak çalışma şartlarına ayarlanmasını sağlar. Halat “çalışmaya başlama“ da asla tam yükle veya aşırı yükle çalıştırılmamalıdır. Halatın tambur yuvalarına tam oturduğu ve halat da gevşeme olup olmadığı veya tamburda üst üste çapraz binme olup olmadığı kontrol edilmelidir.

Not: Düzensiz sarma kaçınılmaz olarak ciddi yüzey aşınmasına ve halat deformasyonuna sebep olacaktır.